Mechanisme

Waarom ervaart iemand met ENS klachten?
De pijlers van ENS zijn

• een verstoorde airflow wegens te weinig en verkeerd gevormd gezond neusschelpweefsel
• lucht word niet meer waargenomen
• een aangetast slijmvlies.

Deze drie pijlers zijn op zichzelf staande factoren maar houden ook verband met elkaar. We gaan nu in op deze losstaande factoren en de verbanden.

Op deze website staan duizenden woorden.
Toch is het moeilijk te begrijpen wat ENS nu is.
Daarom hebben we hier, voorafgaand aan allerlei ingewikkelde technische beschrijvingen, een simpel stukje geschreven.
Zoals we het aan kinderen zouden uitleggen.
Dit maakt het makkelijker om de verdere beschrijvingen te begrijpen.

Neusschelp mechanisme eenvoudig uitgelegd

De binnenkant van je neus
Aan de binnen zijkanten van je neus hangen stukjes vlees, die uitsteken naar het midden van de neus. Deze stukjes vlees heten neusschelpen. Een neusschelp is zo groot als een pink. Het is een worst van speciaal vlees met een vliesje eromheen. Dit vlees is heel bijzonder, want dit kan zichzelf groter en kleiner maken. Het jasje wat om het vlees heen zit is een speciaal jasje.
Voelspriet
De worst is ook een soort voelspriet, die de lucht kan voelen. Daardoor weten je hersens dat je leeft. Dat gaat allemaal automatisch, net als je hart wat je bloed rondpompt. Dat is zo normaal dat je niet de hele tijd denkt; hee, mijn hart klopt nog. Zo is het ook met die luchtstroom en de hersenen. Door die luchtstroom voelen mensen zich prettig, zonder dat je het weet dus, net als je hart wat klopt.
Lucht besturing
De worst in je neus is heel belangrijk, want door die worst stroomt niet alle lucht in 1 keer je neus in. De lucht die binnenkomt word door de worst ook naar boven in de neus gestuurd.
Naar de plek waar je mee ruikt, want die zit helemaal bovenin de neus. De worst houd de lucht dus én tegen én zorgt dat de lucht de goede kant op stroomt.
Jasje van de worst
Weet je nog, dat jasje van de worst? Dat jasje is een vlies wat slijm kan maken. Daarom heet het ook slijm-vlies. Doordat het slijmvlies om die grote vlees worst zit, stroomt de lucht er langzaam langs. Alleen dan kan het slijmvlies slijm maken. De worst en het slijmvlies werken dus samen om de neus nat te maken. De neus moet nat zijn aan de binnenkant. Dat is om stofjes tegen te houden en om de lucht beter te voelen. Als je zweet en het waait, voel je het ook beter op je huid. Zo werkt het ook met de natte neus en de lucht voelen.
Wat als je de worst weghaalt?
Als je de worst weghaalt, kan die zijn werk niet meer doen. De lucht stroomt in 1 keer de neus in. Dan worden mensen duizelig. Maar de hersenen vóelen de lucht niet meer, waardoor mensen zich ook niet meer lekker voelen. De neus word ook droog, want het slijmvlies heeft geen worst meer om omheen te zitten. De binnenkant van de neus gaat kapot doordat de lucht er te hard doorheen stroomt. In het ergste geval gaat de neus korsten maken en pijn doen.

En dat heet lege neus ziekte.

Nou, dat was niet zo moeilijk toch?
Nu gaan we weer over tot de serieuze omschrijvingen.

Technische luchtstroom problemen
Het weefsel van de neusschelp vormt door zijn vorm en volume een barriëre voor binnenkomende lucht. De ronde worstvorm van de neusschelp zorgt dat de lucht eronderdoor gezogen word. De dikte van de worstvorm maakt de luchtweg ook smaller, wat een fysieke barriëre vormt voor de lucht. Dit zorgt ervoor dat de lucht niet te snel binnen kan stromen. Is er te weinig volume, dan vervallen daardoor zowel de turbine als de fysieke barriére functie. De luchttoevoer is op 2 manieren te groot geworden en hierdoor ademen ENS patiënten teveel te snel lucht in.

Worstvorm + buitenste slijmvlieslaag interactie
De neusschelpen bestaan zoals we weten uit een worstvormig caverneus zwellichaam, omhuld door een dunne, vocht producerende slijmvlieslaag.
Dit worstvormige zwellichaam is 'de body', het vlees, van de neusschelp. Dit vlees hangt in de neus en drukt een klein beetje tegen de overige weefsels aan. Maar er zitten wel spleten tussen waar de lucht doorheen kan worden getrokken. Deze spleten heten de meatussen. De lucht komt geconcentreerd binnen door de neusgaten en stroomt inwendig over, onder en langs de neusschelpen en door de meatus spleten.
Door de vlezige substantie van de neusschelp flubberen de neusschelpen een beetje wanneer de lucht er langs komt. Dit heet turbulentie.
Onder andere door deze flubbering produceert het buitenste slijmvlies het vocht. Zou het buitenste slijmvlies over een hard bot gespannen zitten, dan beweegt dit niet mee wanneer de lucht langs stroomt.
Zacht weefsel, vlees, doet dit wel. Bij ENS patiënten, waarbij de body van de neusschelp weg is, is de beschreven interactie tussen luchtstroom + worstvorm niet meer mogelijk.

Onderzoek naar airflow bij ENS patiënten
Numerical simulation of airflow fields in two typical nasal structures of empty nose syndrome: a computational fluid dynamics study:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24367645/

Niet waarnemen van lucht
De lucht die niet word waargenomen is een van de grootste problemen. Hoe het komt dat de lucht niet meer word gevoeld, daar verschillen de meningen over. Dit heeft te maken met de wetenschap wáár het waarnemen van de lucht plaatsvind. Is dit direct in de neusschelp of fungeert het vlees als voelspriet en word het signaal getransporteerd en elders in de neus daadwerkelijk waargenomen? Waarna de hersenen een signaal krijgen van die zenuw?
De lucht waarnemen bij het ademen is iets wat we ons hele leven doen, zonder dat we het doorhebben. De turbulente luchtstroom langs de neusschelpen kalmeert ons autonome zenuwstelsel en geeft tegelijkertijd signalen aan ons ademhalingsstelsel.
Wanneer dit wegvalt, ontstaan er 2 problemen: het kalmerende én informatieve effect van de luchtstroom valt weg. De algemene theorie inzake ENS is dat er door de grondige neusschelpverkleining een zenuwbeschadiging is ontstaan, waardoor de lucht niet meer gevoeld wordt. Daarnaast is er de theorie dat de grootte van de neusschelp invloed heeft op het waarnemen van de lucht. Niet genoeg volume = geen sensatie. Bij ENS is het neusschelpweefsel beschadigd; de capaciteit van het zwellichaam om op te zwellen is verminderd of afwezig.

Voor uitleg over HOE de lucht word waargenomen, zie deze uitleg, interne link van een kopje in "Alles over de neus".

Gevolgen niet waarnemen lucht
Wij zijn ons hele leven, zonder dat we het weten, gewend om voortdurend een luchtstroom in onze neus te hebben. Deze luchtstroom heeft invloed op ons parasympatische en autonome zenuwstelsel. Het zorgt voor een gevoel van welbevinden. Daarom zijn er ook zoveel ademhalingsoefeningen en is de ademhaling een belangrijk onderdeel van yoga bijvoorbeeld. Wanneer de luchtstroom niet meer word waargenomen, is de patiënt door dit lichamelijke mankement niet meer in staat om zich prettig en ontspannen te voelen. Ze voelen zich een zombie, verliezen de connectie met hun lichaam en het lijkt net of ze naar youtube kijken in plaats van een mens met bewustzijn en gevoel. Dit word versterkt door de duizeligheid waar ENS/iatrogene neusschelpschade mee gepaard gaat. De luchtstroom geeft ook via het zenuwstelsel informatie af aan de longen, over hoe diep en vaak er adem gehaald moet worden. Deze functie is ook komen te vervallen, waardoor het aansturen van de ademhaling niet meer goed verloopt.

Aantasting zwellichaam
Zoals we weten bestaat de neusschelp uit zwellichaam omhuld met slijm producerend slijmvlies. Het zwellichaam is volumineus van zichzelf. Het is sponsachtig weefsel wat zich kan vullen met bloed en vocht. Normaal gesproken kan het weefsel 300 tot 400% van zijn eigen volume opzwellen. In geslonken toestand, de rusttoestand, heeft het weefsel een bepaald volume. Aan dit rustvolume is niet te zien hoe het gesteld is met de capaciteit van het weefsel om op te zwellen. Een van de ENS problemen is de aantasting van de opzwel capaciteit van het zwellichaam. Ook al is er nog neusschelpweefsel aanwezig: doordat het is aangetast, kan dit niet meer goed opzwellen. Aan het optisch waarneembare weefsel kan niet worden gezien in welke mate dit weefsel de capaciteit heeft om op te zwellen. Aan een slappe piemel kun je ook niet zien hoe groot die kan worden. Normaal gesproken zit de hoeveelheid weefsel gekoppeld aan de zwelcapaciteit. Bij ENS of iatrogene neusschelpschade is dit dus niet meer zo. Door het ontbreken van opzwelcapaciteit vervalt een groot deel van de luchtregulatie functie.

Waarmee en waardoor voelen we de lucht?
De lucht word waargenomen door meerdere factoren. Het vlees, het zwellichaam van de neusschelp neemt de lucht waar. Dit gaat beter naar gelang de hogere vochtigheid van de buitenste laag slijmvlies. Het vlees van de neusschelp fungeert als een soort voelspriet, maar de daadwerkelijke ervaring vind dieper in de neuswand plaats. De sensatie word ervaren door de buitenlaag en dringt door tot de dieper gelegen zenuw in de neuswand. Bij ENS patiënten is er te weinig zwellichaam wat kan fungeren als voelspriet. De zwel capaciteit van het zwellichaam is aangetast, waardoor het weefsel ook niet opgepompt kan worden en de lucht daardoor kan worden doorgegeven aan de dieper gelegen zenuwen. Droogte van de buitenste slijmvlies laag verhinderd tevens het voelen van de lucht.

Zenuwbeschadiging : celon VS conchotomie
Er is de theorie dat een celon meer zenuwschade kan veroorzaken dan een conchotomie. Bij een te grondig uitgevoerde celon wordt het weefsel te diep en te vaak aangeprikt. Diep in de neusschelp liggen de zenuwen. De hitte komt diep in het weefsel en beschadigd zodoende de daar liggende zenuwen. Bij een conchotomie wordt het weefsel afgeknipt. De zenuwen die diep liggen, worden dan niet aangeraakt, waardoor zenuwschade moeilijker kan ontstaan. Beide methodes hebben specifieke ENS problemen; bij conchotomie raakt het buitenste slijmvlies vaker beschadigd, omdat dit word weggeknipt. Bij celon word het dieper liggende vlees aangetast en zodoende de zenuwen beschadigd. Ook kan een te diep uitgevoerde celon het zwelmechanisme meer aantasten dan een minimale conchotomie.

Middelste neusspleet
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat bij mensen met ENS de luchtdruk in de middelste neusspleet verhoogd is. Dit komt omdat de onderste neusspleet te klein is en verkeerd gevormd. Door het ontbreken van volume stroomt de lucht over de onderste neusschelp in de middelste spleet. Ook word de lucht door het verminderde volume niet meer goed door de onderste neusspleet getrokken. Via deuken in het weefsel van de onderste neusschelp stroomt de lucht nog extra hard de middelste neusspleet in. In zijn totaliteit is de luchtdruk in de middelste neusspleet hierdoor extra verhoogd.

Wie is de ongelukkige?
De complete airflow word ook beïnvloed door andere weefsel en kraakbeen structuur vormen, zoals het septum en de vorm van de neusholte. Het is o.a. hierdoor dat er bij sommige personen wel ENS ontstaat en bij andere personen niet. De ene neus kan beter uit de voeten met de verkleinde neusschelpen dan de andere. Dit maakt ENS tot een aandoening waarvan niet te voorspellen is wie het zal krijgen en wie niet na een overmatig uitgevoerde neusschelpverkleining.

Overmatig littekenweefsel
Na elke vorm van neusschelpverkleining vormt zich littekenweefsel in plaats van het gezonde weefsel. Dit littekenweefsel heeft een veel minder groot volume dan het gezonde weefsel. De structuur van littekenweefsel is echter anders en veel harder. Er lopen geen bloedvaten door het littekenweefsel. Littekenweefsel is mede hierdoor niet erectiel waardoor de neusschelp niet meer kan zwellen wanneer dit nodig is. Door het harde, slecht doorbloedde weefsel worden signalen minder goed doorgegeven. Hierdoor word de binnenkomende lucht niet meer goed waargenomen, waardoor het lijkt alsof er geen lucht binnenkomt.

Verstoorde zuurstof -koolstofdioxide cyclus
Als de neusschelp te weinig weerstand bied, komt er te snel te veel lucht binnen. Je kunt het zien alsof de persoon in rust dezelfde luchthoeveelheid binnen krijgt als wanneer hij diep en snel zou ademen tijdens heftige inspanning. De persoon ademt in rusttoestand met een normale kracht en intensiteit. Alleen door de verstoorde aerodynamica komt er teveel lucht binnen. De lucht word niet goed gereguleerd omdat er fysiek te weinig neusschelpweefsel is. Is de hoeveelheid zuurstof niet nodig dan word de persoon duizelig. De uitademing levert ook een probleem op. Wanneer men uitademt dan blaast men koolstofdioxide uit. Gebeurd dit te snel, dan kan de zuurstof niet goed worden verwerkt door de longen. Door dit gecombineerde proces worden ENS patiënten duizelig zelfs terwijl zij rustig op een stoel zitten. Er word geen inspanning geleverd, maar ze krijgen wel die hoeveelheid lucht te verwerken. ENS patiënten moeten elke ademteug bewust reguleren om niet duizelig te worden, met elke ademteug.
In deze beschrijving van ENS, onder Physiopathology staat dit beschreven:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1879729612000312?via%3Dihub

Hyperventilatie verschijnselen bij ENS patiënten
Een andere ademhalingsstoornis waarbij de verhouding zuurstof en koolstofdioxide is verstoord staat bekend als hyperventilatie. Normaal gesproken hebben de longen een bepaalde tijd nodig om de ingeademde lucht, die uit zuurstof en en stikstof bestaat, te ontdoen van een gedeelte van de zuurstof. Via de longen bind de zuurstof zich aan hemoglobine in het bloed. Uit het lichaam komt koolstofdioxide de longen in, die word uitgeademd. Dit wederzijdse proces heeft een bepaalde tijd nodig. Wanneer men te snel en te diep ademt raakt dit proces verstoord. Ademt men te oppervlakkig in, dan krijgen de longen geen tijd om zuurstof op te nemen (inademen) of koolstofdioxide af te geven (uitademen). Bij hyperventilatie word er te weinig koolstofdioxide uitgeademt. Hierdoor raakt het lichaam vergiftigd door de koolstofdioxide. ENS patiënten ademen ook verkeerd, maar dit doen zij omdat de neusschelpen geen weerstand bieden aan de lucht. De verschijnselen zoals bij hyperventilatie, teveel koolstofdioxide in het bloed, komen ook voor bij ENS patiënten, zoals in de onderstaande film te zien is:

Slim slijmvlies: 2 lagen
Het slijmvlies waar de neusschelpen uit bestaan bestaat uit 2 lagen. De onderste laag bestaat uit het daadwerkelijke zwellichaam. De cellen vormen een structuur die het mogelijk maakt om zich vol te pompen met bloed en vocht. Dit weefsel bestaat uit caverneuze ruimtes; caverns, oftewel grotten. Er zitten dus allemaal holle mini ruimtes in het weefsel die gevuld kunnen worden. Net als in penisweefsel. Kijk maar eens hoe enorm dat op kan zwellen. https://en.wikipedia.org/wiki/Erectile_tissue
Alleen zit er bij de penis huid omheen. In de neus is de bovenste laag gemaakt van een 2e soort slijmvlies; een wat vocht kan produceren, vocht naar buiten werken en sensorische metingen kan doen.
Omdat de neusschelp bestaat uit 2 lagen slijmvlies, worden de beide functies die dit slijmvlies uitoefent aangetast na een overmatige neusschelpverkleining. De neusschelp kan 1: niet meer zwellen en 2: geen vocht meer produceren. Mannelijke lezers, beeld u maar eens in hoe het zou zijn als er een hap ter grootte van 1 bij 5 cm uit uw penis was. Weefsel wat weg is, kan niet meer aangroeien. En dus ook niet meer opzwellen.

Het slijmvlies als informatievoorziener
Op het buitenste slijmvlies bevinden zich sensorische trilhaarcellen die metingen doen: de luchtdruk, de snelheid en de temperatuur worden gemeten. Deze metingen sturen het autonome zenuwstelsel aan. Dit speciale zenuwstelsel staat los van de hersenen, darmen bijvoorbeeld vallen er ook onder. Darmen werken zelfs als wij hersendood zijn, en ons ademhalingsstelsel ook. De luchtmetingen zeggen tegen het lichaam hoe diep het moet ademen en of er lucht binnenkomt.
Bij een ENS patiënt is dit mechanisme verstoord. Doordat de neusschelp te klein of verkeerd gevormd is geraakt, stroomt de lucht er anders langs en krijgen de cellen andere signalen dan voorheen. Daarnaast komen bepaalde signalen juist niet meer door omdat de cellen in aantal zijn afgenomen of kapot zijn gegaan. We gaan nu in op hoe dit werkt.

Waarom raakt het slijmvlies aangetast?
ENS is een combinatie van een verstoorde airflow, overmatig litteken weefsel en aangetast slijmvlies. Bij een conchotomie word een stuk weefsel inclusief slijmvlies weggeknipt. De neus heeft nu een wond aan de binnenzijde. In sommige gevallen heelt het slijmvlies niet; het blijft stuk op die plek. Er ontbreekt dus nu een stuk slijmvlies. De overgebleven cellen moeten te hard werken, raken overbelast en sterven af.
Bij een Celon behandeling krijgt het slijmvlies een dosis hitte te verwerken. In sommige gevallen raken de cellen door deze hitte beschadigd. Ze zijn kapot gegaan door de hitte. De nog intacte cellen moeten harder werken, raken overprikkeld en sterven.
Niet bij elke persoon met ENS raakt het slijmvlies aangetast. Het is van het helingsmechanise van het lichaam afhankelijk of het slijmvlies zich goed hersteld na een neusschelpverkleining. En of de airflow het slijmvlies niet verder beschadigd.

Verstoorde airflow beschadigd het slijmvlies
Een andere factor die het slijmvlies kan beschadigen is de verstoorde airflow. In een normale situatie hoort er een bepaalde interactie te zijn tussen de luchtfactoren en het slijmvlies. Door de veranderde vorm en dikte van de neusschelp vind deze interactie niet meer goed plaats. De lucht stroomt op bepaalde plaatsen te hard langs de trilharen waardoor ze overprikkeld en uitgedroogd raken door de harde luchtstroom. De overprikkeling en uitdroging veroorzaken een nog grotere afsterving van cellen. Dit veroorzaakt verdere afsterving van het gehele slijmvlies, plus dat in dit ongunstige klimaat het toch al beschadigde slijmvlies zich niet makkelijk meer hersteld. Dit proces gaat langzaam of snel, afhankelijk van de airflow en de mate van slijmvliesbeschadiging. Hierdoor ontwikkeld ENS zich soms pas jaren na een neusschelpverkleining.

Gevolgen aangetast slijmvlies
Een normaal, gezond slijmvlies voorziet de neus van een vochtig laagje slijm. Dit slijm word vermeerderd om de neus te beschermen. Bijvoorbeeld tegen een koude temperatuur. Een omgeving met een warme temperatuur word onder invloed van vocht sneller en beter warm. De neus is door zijn vorm een soort broeikasje waar lucht doorheen stroomt. Produceert het slijmvlies te weinig slijm dan is de verwarmingsfunctie in de neus verminderd. De lucht raast dan over een droge vlakte, waar in plaats waarvan dit een vochtig laagje hoort te zijn. Hierdoor ervaren veel ENS patiënten op den duur pijn bij het ademen. Als je op iets kouds bijt doet dit zeer aan je tanden. Je kunt je voorstellen dat wanneer je dit soort pijn ervaart in je neus met ademen, dit zeer onaangenaam en eigenlijk onverdraaglijk is.
Atrofische rhinitus is een op ENS lijkende aandoening die spontaan kan ontstaan.
In dit onderzoek is gekeken naar de verwarmings en bevochtigingsfunctie van kapot slijmvlies bij atrofische rhinituspatiënten: de atrofische neus verwarmde en bevochtigde de neus aanzienlijk minder goed:
https://journals.physiology.org/doi/full/10.1152/japplphysiol.01118.2006

Paradoxale obstructie
Elektrische signalen worden beter doorgegeven door vocht. Eenvoudig gezegd vind zoiets ook in de neus plaats, door het vochtige slijmvlies. De sensorische cellen die de luchtdruk, temperatuur en snelheid meten, krijgen de informatie wanneer zij droog zijn minder goed door dan wanneer ze vochtig zijn. Dit principe veroorzaakt de paradoxale obstructie van ENS. Het slijmvlies is aangetast en dit betekend dat de trilhaarcellen en vocht producerende cellen afsterven. De langskomende lucht word niet meer gevoeld door de trilhaarcellen, omdat ze niet nat genoeg zijn. Hierdoor hebben sommige ENS patiënten het gevoel van een verstopte neus, ondanks dat er geen fysieke blokkade van lucht is. Dit verschijnsel word paradoxale obstructie genoemd. Fysiek kan de lucht gewoon in en uitstromen, alleen voelt de patiënt niet dat dit gebeurd. In het ergste geval heeft een patiënt helemaal geen gevoel van langskomende lucht meer en ervaart hij het alsof hij stikt. Dit komt door de wegvallende informatie over de lucht. Natuurlijk komt de lucht wel in de longen. Het lichaam is er echter niet op ingesteld om de langskomende lucht níet in de neus te voelen. Dit veroorzaakt een gevoel van verstikking, ook al stikt de persoon niet werkelijk.

Ontstoken en pijnlijk slijmvlies
Wanneer de cellen op het slijmvlies beschadigd zijn, kunnen ze het normale gezonde slijm niet meer op de normale manier produceren. Ook verspreid het slijm zich niet meer in de neus. Normaal gesproken duwen de cellen het slijm naar buiten. Ze duwen het slijm uit de cel en onderling werken de cellen samen om het te verspreiden. Het slijm word zo verspreid over de hele binnenkant van de neus. Bij beschadigde cellen word er soms nog wel slijm geproduceerd, maar blijft dit hangen in en op de cellen zelf. Deze raken dus verstopt én het slijm word niet meer verspreid. Door de luchtstroom droogt het slijm uit en hoopt zich op tot dikke korsten. Hierdoor raken de cellen ontstoken. Daardoor gaan ze ontstekingsvocht produceren, wat geen slijm is, maar een soort pus. Dit verergerd het toch al verstoorde slijm mechanisme. Het slijmvlies word rauw en kan bloederig worden.

Empty Nose
De naam Empty Nose doet denken dat de neus leeg is en dat dit het probleem vormt. Maar eigenlijk heeft de patiënt het gevoel dat de neus leeg is. Dit is de ware kern van ENS; de (te grote) luchtstroom word niet meer waargenomen. Hierdoor 'voelt' de patiënt de lucht niet; de neus voelt leeg aan.

Afwezigheid nasale cyclus
Een gezonde neus heeft een nasale cyclus, waarbij om de 3 tot 6 uur slechts 1 neusgat ademt. De normale nasale cyclus heeft als functie om 1 kant van de neus te laten herstellen van al het werk én de airflow word erdoor gereguleerd. Bij ENS patiënten is deze cyclus afwezig. Er is niet genoeg neusschelpweefsel aanwezig wat zich kan verdikken. Hierdoor stroomt de lucht voortdurend door beide neusgaten. De luchttoevoer, die toch al te groot was, word hierdoor nóg groter. Bovendien krijgt het slijmvlies geen kans om zich te herstellen; de lucht blaast voortdurend door beide neusgaten. De afwezigheid van de nasale cyclus verergerd de ENS symptomen.

Slaapproblemen door ENS
Een van de grote problemen die ENS met zich mee kan brengen is zeer slecht slapen. Niet álle ENS patiënten hebben hier last van, maar veel wel. Vooral patiënten waarvan het slijmvlies is aangetast. Wanneer men ligt, veranderd de luchtstroom. De zwaartekracht veranderd de vorm van de weefsels. Hierdoor kunnen de aanwezige problemen erger worden. De lucht raast harder over het aangetaste slijmvlies, waardoor de pijn in de neus erger word. De patiënt valt moeilijk in slaap, doordat zijn ademhalingsstelsel in een noodsituatie verkeerd. Hierdoor ontspant de patiënt zich niet; het zenuwstelsel staat op scherp door de ademhalingsproblemen. Wat betreft het slijmvlies ontstaan er specifieke problemen. Door de zwaartekracht tijdens het liggen kan het snot en het slijm niet naar beneden lopen. Hierdoor hoopt het zich tijdens de slaap op in de neus. Daardoor komen er korsten in de neus, die helemaal vast kleven. Verwijderd men deze, dan kan het gaan bloeden. Het bloeden kan ook tijdens de slaap gebeuren.

1 zijdige obstructie tijdens slaap bij ENS
Wanneer een persoon ligt, veranderd de luchtstroom. De weefsels worden door de zwaartekracht tegen elkaar aangeduwd op een andere manier dan wanneer een persoon rechtop zit. Hierdoor kunnen er een paar dingen gebeuren. Ondanks het veel te kleine volume van de neusschelpen, gaan de overige weefsels en overige weefsels dit tekort aan volume compenseren. Daardoor raakt de kant waarop men op de zijkant ligt helemaal verstopt. Dit komt NIET door de neusschelpen, maar door de overige weefsels. Het andere neusgat, aan de bovenste kant, is wagenwijd open. Dit is een vreemd mechanisme, want de luchttoevoer is veel te groot. Waarom gebeurd dit niet als de persoon wakker is? Dan zou er geen probleem meer zijn. Helaas....dit gebeurd alleen wanneer men op 1 kant ligt, en de bovenste kant gaat bizar genoeg door die verstopping aan de andere kant wagenwijd openstaan, ook weer ter compensatie. De patiënt schiet er dus niets mee op, met dit krampachtige reddingsmechanisme van het lichaam. Het aanwezig zijn van dit fenomeen draagt bij aan de onbegrijpelijkheid rondom deze aandoening; hoe kan het nu dat de neus veel te open is en als je ligt, 1 kant helemaal dichtzit? Het komt dus door de automatische reacties van de neus op de zwaartekracht.

Stress hormonen
Waar de lucht eerst werd gereguleerd door de onderste neusschelp, gebeurd niet meer indien deze veel te klein of verkeerd gevormd is geraakt. De sensorische cellen meten de verandering. Ze geven constant een alarm signaal af aan de hersenen; hier klopt iets niet. Dit veroorzaakt stress en de aanmaak van adrenaline. Het proces vind automatisch en heel snel plaats, bij elke ademhaling. De stress word veroorzaakt door een fysiek probleem in de neus. Dit is 1 van de redenen waarom ENS patiënten zich nooit meer ontspannen kunnen voelen. Dit is fysiek niet meer mogelijk, door dit automatische stress aspect. Het is een van de vreselijkste symptomen.

Hoe reageert het lichaam op ENS?
ENS verstoord het fysieke luchtregulatie mechanisme van de neus. Lucht word niet meer automatisch op de juiste manier verwerkt. Bij veel ENS patiënten is er een te grote airflow. De lucht komt te snel en te veel binnen. De ademhaling moet nu op andere wijze worden gereguleerd dan wanneer de fysieke aanwezigheid van neusschelpweefsel dit zou doen. Dit doet een persoon met ENS door heel oppervlakkig adem te halen. Er is geen barriëre meer die de lucht reguleert dus komt het neer op minder hard inademen.

Adem in, adem uit
Dieper inademen is veel makkelijker dan bewust oppervlakkiger ademhalen. Het is heel moeilijk om dit voortdurend te moeten doen. Ook moet er goed opgelet worden bij plotselinge inspanning, zoals het oplopen van een trap. De automatische reactie van het lichaam is harder inademen, maar wanneer een ENS patiënt dit doet word die extra duizelig.

Gevolgen bewuste ademregulatie
Het constant bewust de ademhaling moeten reguleren vergt een enorme concentratie. Hierdoor treden er concentratiestoornissen op. De ENS patiënt moet in elke situatie namelijk handmatig de ademhaling reguleren, ook bij taken die concentratie vereisen zoals autorijden. Het bewust oppervlakkig ademen is een extra taak die de hersenen en het lichaam erbij hebben gekregen. Voor het lichaam is het ook een belasting. De lucht word bijvoorbeeld door de borstkas aan te spannen tegen gehouden. Dit is in strijd met wat er gebeurd tijdens een inademing, namelijk dat de borstkas uitzet.

Borstverkramping
Sommige ENS patiënten die jarenlang tegengesteld hebben geademd hebben een verkrampte borstkas gekregen. Het kan een tijd duren voordat een herstel-geopereerde ENS patiënt weer dúrft adem te halen op een normale manier. Omdat ademen een lange tijd duizeligheid veroorzaakte en ze gewend zijn hun borst en buik aan te spannen met ademen. Het verkrampen van de borst zorgt voor een pijnlijk gevoel in de borstkas.

Overige reacties
Het lichaam maakt vanwege de verstoorde luchtsignalen stresshormonen aan. Dit is een automatisch proces waarin niet ingegrepen kan worden, omdat het word veroorzaakt door een fysiek mankement. De constante aanmaak van de stresshormonen geven de ENS patiënt een onrustig en angstig gevoel. Er kunnen ernstige depressies optreden. Een persoon met ENS loopt dus duizelig, angstig en gestrest rond, met het gevoel te stikken en een pijnlijk gevoel in de neus met elke ademhaling. De gevoelens ontstaan alleen maar door het simpele feit dat iemand ademt. Dit beïnvloed de kwaliteit van leven op enorme wijze. De patiënt kan er niets aan doen, omdat hij wel móet ademen anders sterft hij. Dit geeft een claustrofobisch gevoel; er is geen ontsnapping mogelijk.

Tegenstrijdige processen
Er vinden bij een persoon met ENS een hoop tegenstrijdige processen plaats. Ten eerste ervaart een persoon stress terwijl er niets aan de hand is. Dit komt door de verkeerde zuurstof/koolstofdioxide verhouding en de automatische aanmaak van stress hormonen wegens de verminderde sensorische neusfuncties. Normaal gesproken kan iemand even lekker zuchten of diep ademen om opluchting te ervaren wanneer hij stress heeft. Deze mogelijkheid ontbreekt bij een persoon met ENS, doordat de lucht niet gevoeld word en de persoon duizelig word door diep te ademen. Bovendien word er juist door het ademen stress hormoon aangemaakt, doordat de neus de hersenen verteld dat er iets niet klopt. De persoon voelt zich moe en heeft het gevoel alsof hij slaapwandeld, terwijl hij tegelijkertijd stress ervaart een gejaagd gevoel heeft. Daarnaast moet de persoon continu bewust de ademhaling reguleren wat erg veel concentratie vergt. Al deze tegenstrijdige processen maken ENS een aandoening met extreem hoge lijdensdruk.

Hits: 1524