Neustussenschot operaties

Aan het neustussenschot zijn er diverse operaties mogelijk en soms zelfs noodzakelijk. Op deze pagina leggen we uit wat de meest voorkomende operaties zijn, wat u kunt verwachten na een operatie en algemene informatie over het septum en de functie daarvan in de neus.

Het neustussenschot verdeeld de neus in 2 vakken. Het bestaat uit flexibel kraakbeen omkleed met slijmvlies. Kraakbeen kan afsterven indien het niet bekleed is met overig weefsel zoals slijmvlies.

Septumdeviatie: scheefstand
Normaal gesproken hoort het neustussenschot recht te staan.
Echter komt een perfecte rechtstand vrijwel niet voor.
Er zijn altijd kleine afwijkingen, maar een forse scheefstand kan hinderlijk zijn voor de doorstroming van de lucht.
Een scheefstaand septum kan van geboorte af aan scheef staan.
Of het kan scheef komen te staan na een neusbreuk.
De scheefstand kan airflow problemen opleveren; een verstopte neus.
De weefsels om het septum heen kunnen tegen het scheefstaande septum aandrukken.
De lucht kan er niet goed langs.

Er zijn gevallen waarin het scheefstaande septum 1 neusgat volledig afsluit. Zo kan er een aanzienlijke verstopping aanwezig zijn. Door de veranderde luchtstroom van het scheefstaande septum kunnen weefsels op plekken waar het niet hoort verdikt raken, waardoor de neus op andere plekken verstopt zit dan waar het septum tegenaan drukt.
Als je er geen last van hebt, is er geen medisch noodzakelijke reden om een septumoperatie te ondergaan. Tenzij het het scheefstaande septum een duidelijk zichtbare scheve neus tot gevolg heeft; een cosmetische reden.

Septumcorrectie bij scheefstand
Het scheefstaande septum kan worden rechtgezet. De ingreep duurt 20 minuten tot 1 uur en word poliklinisch of onder narcose uitgevoerd. De hersteltijd kan een paar weken tot maanden duren. De uitvoering van de operatie hangt af van de soort scheefstand. Een kleine bult verwijderen is zo gebeurd, maar bij complexere scheefstanden is er meer nodig.
Vaak word het slijmvlies losgemaakt van het neustussenschot.
Bij een eenvoudige scheefstand word het kraakbenige gedeelte losgebikt en vervolgens de stukken kraakbeen op een rechtere manier terug geplaatst. Soms worden stukken kraakbeen verwijderd en word er donor kraakbeen geplaatst. Of het septum word gedeeltelijk gebroken en als een puzzel weer in elkaar gezet. Na het werk aan het bot of kraakbeen word het slijmvlies weer vastgezet aan het septum. Daarna worden er plastic spalken geplaatst, splints.
Deze moeten binnen 8 dagen weer verwijderd worden.

Deel uw ervaring over uw septumoperatie/ KNO arts op
https://www.zorgkaartnederland.nl/schrijf-een-waardering

Het slijmvlies
Het slijmvlies van het septum bestaat uit meerdere soorten slijmvlies cellen.
Aan de kant van het kraakbeen bestaat het uit
- een membraan
- met daarop vocht en snot producerende cellen
- en caverneuze cellen, die zichzelf kunnen vergroten met bloed
- daaroverheen weer trilhaar epitheel, cillia, die het snot de neus uitwerken.
De trilharen liggen aan de open kant, waar de lucht langs stroomt.

Waarom?
Het slijmvlies heeft een belangrijke functie; het houd het kraakbeen in leven en produceert vocht om de neus nat te houden. In het hele slijmvlies lopen aderuiteinden en ook uiteinden van het parasympatische zenuwstelsel. Deze zenuwvezels geven het slijmvlies gevoel en meten tevens of het slijmvlies droog of nat is. De vocht-producerende cellen weten zo of ze vocht moeten produceren of niet. Ook word de luchtstroom gemeten. Zo weten de zenuwen of ze het slijmvlies opdracht moeten geven om dikker of dunner te worden.

Het slijmvlies en de operatie
Kraakbeen zonder slijmvlies sterft af; daarom zijn operaties riskant. Het slijmvlies word tijdens operaties namelijk opgetild van het kraakbeen om het kraakbeen te opereren. De slijmvlies membraanzijde moet daarna weer goed vastgroeien aan de kraakbeenkant.
Is er extra donor kraakbeen geplaatst, dan moet het zich hier ook aan gaan hechten. Als er dingen misgaan, heeft dat vaak te maken met niet meer goed vastgegroeid slijmvlies.
De aderen en de zenuwen in het slijmvlies worden ook doorgesneden en moeten weer vastgroeien. Het niet goed hechten na een operatie kan bijv. komen doordat het slijmvlies geen bloed meer krijgt.

Vergrote neusschelp bij scheefstand
Het scheefstaande septum kan veroorzaken dat 1 neusschelp vergroot raakt. Dit gebeurd aan de kant waar het septum van af staat. Hoe dit werkt is als volgt: het septum drukt aan 1 kant op de neusschelp aan die zijde. Aan de andere, ruimere kant is een grotere airflow. Om dit te compenseren groeit de neusschelp aan die kant groter. Zo ontstaan er op den duur 2 verstoppingen; enerzijds door het septum dat 1 neusschelp plat duwt en aan de andere zijde door de vergrote compensatie neusschelp.

Beter het septum dan de neusschelp
Een septum operatie is een grotere ingreep dan een celon of conchotomie waarmee de neusschelp verkleind kan worden. Daarentegen kent een septum operatie bij scheefstand minder ernstige complicaties dan een neusschelpverkleining. Vaak word er in deze gevallen helaas toch voor een neusschelpverkleining gekozen, terwijl het probleem door het septum zelf word veroorzaakt. Het beste kan de neusschelp altijd met rust worden gelaten en alleen het septum worden hersteld. Dit mechanisme, het verdikken van weefsels door een verkeerde airflow, gaat overigens op voor de gehele neus. Niet alleen de neusschelpen kunnen erdoor vergroot raken maar ook de rest van het slijmvlies.

Diverse soorten septum deviaties
Het septum beslaat een vrij groot gedeelte van de inwendige neus. Eigenlijk is het een plaat die de neus in 2 vakken verdeeld. Deze plaat kan in zijn geheel scheef staan, zowel verticaal als horizontaal. De scheefstand kan aan de voor of achterkant aanwezig zijn. of er zit een bult of bobbel in het septum. En uiteraard zijn er allerlei combinaties mogelijk! De neus is 3 dimensionaal en de scheefstand kan dus in alle 3 dimensies voorkomen.

Ongevraagde neusschelpverkleining bij septumcorrectie
Het komt regelmatig voor dat tijdens een septumcorrectie operatie, zonder medeweten van patiënten ook een neusschelpverkleining word uitgevoerd.
Dit is een kwalijke zaak; vaak is de patiënt hier niet van op de hoogte.
Veel gevallen van ENS ontstaan door deze ongevraagde conchotomie of celon. Het septum word gecorrigeerd, de neusschelp lijkt in de weg te zitten en gewoon verkleind zonder overleg, want de patiënt is onder narcose.
Bespreek, voorafgaand aan uw neusoperatie dat u geen neusschelpverkleining wenst, en leg dit desnoods vast op papier.

Geperforeerd septum
Door langdurig gebruik van neusspray met xylometazoline, neuspeuteren of het snuiven van drugs kan het septum geperforeerd raken. Soms ontstaat de perforatie als complicatie na een septum correctie. Het gat wat ontstaat kan groot of klein zijn. Een geperforeerd septum is niet schadelijk. Wegens de perforatie kunnen de neusschelpen vergroot raken; ze compenseren dan de verstoorde luchtstroom van het perforatie gat. In deze gevallen is een neusschelpverkleining GEEN goed idee; de vergrote neusschelpen hebben in dat geval een functie. Worden ze verkleind, in een neus met een geperforeerd septum, dan zal die patiënt daarna juist wél last hebben van de perforatie, waardoor die teveel lucht binnenkrijgt en waarbij de lucht niet goed naar boven word getrokken.

Geen klachten
Wel kan het vervelende fluitgeluiden veroorzaken met ademen. Rondom het gat kunnen korsten ontstaan. Er kan reukverlies optreden. De airflow kan verstoord raken; de ingeademde lucht wervelt rondom het gat en gaat moeilijker naar boven. Een geperforeerd septum kan worden gesloten middels een operatie of het plaatsen van een septal button.

Septum perforatie operatie
Deze operatie word uitgevoerd om het geperforeerde septum te sluiten. Dit kan op verschillende manieren. Soms word het tussenschot in stukjes gebroken tegen elkaar aangezet. In andere gevallen word er extra kraakbeen gebruikt en in/ over het gat geplaatst. Het kraakbeen kan van een donor zijn, van dieren afkomstig of van de patiënt zelf. Er word dan een stukje kraakbeen uit de rib of achter het oor vandaan gehaald. Het gerepareerde septum moet bedekt worden met slijmvlies. Dit is noodzakelijk voor het intact houden van het kraakbeen. Het slijmvlies van het geperforeerde septum zelf kan niet ver genoeg worden uitgerekt om het gemaakte gat te bedekken. Daarom word het slijmvlies ook van de neuswand losgemaakt en de gehele flap word opgeschoven. Na een septum operatie worden er splints geplaatst. Deze siliconen spalkjes bieden bescherming aan het pas geopereerde septum.

Alternatief voor septum perforatie operatie
Er is een goed alternatief voor het sluiten van een gat in het septum.
Dit is het plaatsen van een septal button. Dat gebeurd poliklinisch.
Hiermee worden de risico's van de septum operatie vermeden.
Sommige KNO artsen zijn er geen voorstander van. Zij zijn van mening dat het slijmvlies wat over het geopereerde septum gaat, een belangrijke bijdrage levert aan het functioneren van dit slijmvlies en belangrijk is voor de gezondheid van de neus. Echter is de kans dat een septum perforatie sluiting mislukt vrij groot, waardoor dit ene slijmvlies voordeeltje het risico niet waard is.
De geneesperiode van zo'n operatie is ook erg lang; de neus zit voor lange tijd verstopt en is gevoelig.

Mogelijkheden septal button:
In Nederland worden geen op maat gemaakte septal buttons geplaatst bij normale perforatie's. Dit is erg jammer en zonde, want het draagcomfort van standaard buttons is bijna altijd onaangenaam. Wij hebben vernomen dat het in Nijmegen bij het Radboud ziekenhuis tegenwoordig wél mogelijk is, een op maat gemaakte septal button. In het Radboud ziekenhuis is er ook een mogelijkheid om op maat gemaakte neustussenschot protheses te plaatsen in het geval van extreem grote perforaties. In Nederland word verder gewerkt met standaard maten, die bijna nooit echt comfortabel zitten. Daarom kunt u het beste kiezen voor een op maat gemaakte button, ook in het geval van een normale of kleine perforatie. Dit is mogelijk bij dr Bodlaj in Duitsland.

De dikte van het septum + zwellichaam
De gehele neusstructuur is van invloed op de airflow. Dit geld voor het septum uiteraard ook. Hoe dik het septum is, bepaald mede hoe de luchtstroom verloopt. In het slijmvlies van het septum zit ook zwellichaam, waar de neusschelpen ook uit bestaan. Deze zwellichamen hebben een kleine functie wat betreft de luchtstroom/airflow aanpassen al naar gelang dit nodig is. Bij een operatie aan het septum kunnen deze zwellichamen beschadigen. Het septum kan ook te dun worden na een operatie of van nature te dun zijn en daardoor vatbaar voor perforaties.

Onzichtbare afwijkingen aan het septum
Het is altijd een verstandig idee om een ct of DVT scan van uw neus te maken voordat u een neusoperatie ondergaat. Hoog in het septum kunnen ook afwijkingen bestaan. Er kunnen bijvoorbeeld bulten heel hoog en diep op het septum zitten die op het oog (door een KNO arts) niet waarneembaar zijn. Deze bulten of uitsteeksels kunnen ook de airflow beïnvloeden en/of verstoppingen veroorzaken. Niet iedere arts maakt een scan om zo een complete diagnose te stellen. Neusoperaties zijn vakwerk; net als bij autoreparateurs zitten er goede en minder goede artsen tussen.

Schade aan het septum
Het neustussenschot kan schade oplopen door een operatie, zelfs als deze bedoeld is om het te herstellen. Met name septum peroratie operaties kunnen schade opleveren. In 20% van de gevallen heelt het septum na deze operatie niet. Het gat kan dan nog groter worden dan het was. Daarmee bent u dus verder van huis dan u begon. Septum perforatie sluitings operaties hebben als doel de airflow te verbeteren in de neus. Een alternatief voor deze ingreep is het plaatsen van een septal button. Indien hier een op maat gemaakt exemplaar voor word gebruikt is dit een veilig alternatief voor de operatie.

ENS na septum operatie
Het Empty Nose Syndrome kan zich ook ontwikkelen na een septum perforatie operatie. Dit komt doordat bij zo'n operatie het slijmvlies van de laterale wand word losgemaakt, om het over het septum te trekken. Dit is nodig om het kraakbeen van het septum te bedekken met slijmvlies. Hierdoor kan er op de plek waar het vlies vandaan komt, onder de neusschelpen, schade onstaan. De neusschelpen kunnen beschadigd raken door het verwijderde slijmvlies; er ontstaat dan het Empty Nose Syndrome.

Herstel van een septum operatie
Wat kunt u verwachten wanneer u een septum operatie hebt gehad?
Na een eenvoudige scheefstand correctie of bult verwijderen is de hersteltijd kort.
De eerste dagen kan de neus erg verstopt zitten. Dit is vervelend, maar word steeds beter. Een hoger kussen kan helpen.
De verstopping kan ook veel langer aanhouden, maar het zou na 1 maand zeker veel beter moeten zijn.
De verstopping komt doordat alle weefsels in de neus een opdonder hebben gehad en gezwollen zijn door al het gesleutel eraan. Het weefsel is daardoor dik en opgezet en dit kan echt wel een paar weken duren voordat het weg is getrokken.
U mag de neus spoelen met zout water, bijvoorbeeld met een rhinohorn.
Gebruik geen neusspray met xylometazoline, maar zoutwater neusspray.

Complexiteit operatie bepaald herstel
Na 1 maand is de neus meestal wel weer redelijk hersteld, alleen hangt het echt af van de soort scheefstand. Als het tussenschot boven en beneden los is gemaakt om het recht te zetten zijn deze plekken gevoelig en duurt het herstel langer omdat het septum weer moet vastgroeien. Na een septum perforatie operatie duurt alles veel langer. Al het kraakbeen moet weer vastgroeien, uw hele tussenschot is gebroken geweest en dit kost veel hersteltijd. U moet erg voorzichtig zijn met de neus hierna en hem niet stoten of eraan friemelen.
De verstoppingen zijn erger en officieel staat er een jaar hersteltijd voor een septum perforatie operatie. Wij denken dat dit overdreven lang is maar ga maar zeker uit van 3 a 4 maanden. Het is niet aangenaam, zeker niet in het begin.

Hoe voelt het, na zo'n operatie?
Het 'leuke' van operaties is dat niets je erop kan voorbereiden, tenzij je dezelfde operatie al eerder ervaren hebt. Maar toch wen je snel aan hoe het aanvoelt, en daardoor word het minder onaangenaam. Als de operatie eenmaal achter de rug is dan voelt het al na een paar uur 'bekend', als je wakker bent geworden.
Na een septum operatie voelt de neus beurs en dik aan aan de binnenkant. Het voelt alsof je verkouden bent en een klap op je neus hebt gehad. Het kan een kloppend gevoel zijn, dat je de bloedstroom voelt. De neus kan gevoelig zijn met ademen, de lucht kan een beetje zeer doen zeg maar als het koud is bijvoorbeeld. Je ademt soms als Darth Vader. Over het algemeen doet het niet echt pijn of veel zeer. Het ergste is de verstopping die echt behoorlijk kan vervelend zijn. Sommige mensen doen een wattenstaafje in de neus om een soort wig te maken waar de lucht langs kan, maar als het slijmvlies nog niet genezen is is dit geen aanrader. In de eerste weken is het geen goed idee. Vooral niet als er kraakbeen geplaatst is.
Na sommige soorten operaties kan de neusschelp vastgroeien aan de neuswand als je een wattenstaafje als wig gaat gebruiken.

Het verwijderen van Splints
Als er splints geplaatst zijn (plastic spalken) moeten deze binnen 10 dagen na de operatie verwijderd worden. Idealiter na 7 of 8 dagen, want dan beginnen de splints zeer te doen net boven uw neusgaten. Dit is erg onaangenaam, dus zorg dat u op tijd een afspraak maakt.
Verwijderen kan bij iedere willekeurige KNO arts; hier kan vrijwel niets bij misgaan.
Na het verwijderen van de splints mag u ook weer elke dag een paar keer voorzichtig met zout water spoelen.
Het verwijderen van de splints is een fluitje van een cent. Het lijkt heel griezelig maar dat is het niet. Het gebeurd gewoon zonder verdoving. Meestal is de splint vastgehecht met een minidraadje aan het septum. Dat draadje word eerst doorgeknipt en dat doet geen zeer. Daarna word de splint eruit getrokken met een tangetje. De splints zijn wel vrij groot en het eruit trekken is een beetje vervelend, maar het doet niet echt zeer. Het duurt nog geen seconde en de meeste mensen zijn opgelucht dat ze eruit zijn.

Weergaven: 36576