De functie
De neus is een orgaan wat we hebben om adem mee te halen en om mee te ruiken. Deze 2 functies worden door 1 orgaan uitgeoefend. De natuur heeft al onze organen ontworpen volgens een perfect design. In het geval van de neus bepaald het design dát neus zijn functies kan uitoefenen. Dit geld voor zowel de inwendige als uitwendige neus.
Uitwendige neus
De buitenzijde van de neus is een omgekeerde trechter die uit meegevend kraakbeen bestaat. Hierdoor is hij flexibel en tegen een stootje bestand. Door de trechtervorm kan de lucht goed naar binnen stromen. De uitwendige vorm bied ook ruimte voor organen die binnen in de neus liggen.
Binnenzijde
De lucht komt de neusholte binnen door 2 smalle neusgaten. Een neustussenschot, het septum, verdeeld de neusholte in twee smalle kanalen. Deze dragen bij aan de luchtstroom concentratie die nodig is om de lucht omhoog te krijgen. Daarom is de neusholte niet 1 open ruimte. Er groeit neushaar in deze gaten, wat een 1e barriere voor stofjes vormt. De neus is aan de binnenzijde bekleed met erectiel slijmvlies, wat de neus vochtig houd en opzwelt om de luchtstroom te reguleren .Binnen in de neus bevinden zich organen die mét en dóór deze luchtstroom werken: de neusschelpen.
De neusschelpen
De neusschelpen reguleren de luchtstroom en hoeveelheid. Ze werken voor, door en met de lucht. De juiste richting en luchtsnelheid word door de neusschelpen gereguleerd. Door hun vorm en volume kunnen ze hun functie uitoefenen. Er hangen 3 paar neusschelpen aan elke zijde van de neus. De onderste neusschelp is het grootst en heeft de belangrijkste luchtregulatie functie. Dit doen ze o.a. door op te zwellen bij kou en te krimpen bij lichamelijke inspanning. Bij kou word de neus zo nog beter verwarmt en bij inspanning kan de lucht makkelijker de neus in.
Het slijmvlies
De gehele binnenzijde van de neus is bekleed met slijmvlies.
Dit bestaat uit meerdere soorten cellen: trilhaarcellen, vocht producerende en afweer mechanische cellen. De trilhaarcellen meten beweging van lucht en transporteren ook het vocht naar buiten. De luchtstroom heeft een interactie met het slijmvlies, wat alleen goed kan werken bij de juiste hoeveelheid lucht. Het slijmvlies waarmee de neusschelpen bekleed zijn houd de neus vochtig. De vochtigheid maakt de lucht sneller warm en werkt als een signaalversterker.
Het reukepitheel
Hoog in de neus zitten de cellen die geur waarnemen en de zenuwen die de signalen daarvan naar de hersenen transporteren. Deze plaats heet het reuk epitheel. Geurmoleculen worden hier opgenomen in de cellen van het slijmvlies en vertaald aan de hersenen. Zo beschermt de neus ons bijvoorbeeld tegen het eten van verrot voedsel.
De sinussen
Naast, achter en boven de neus liggen diverse holtes, de sinussen. Deze holtes maken het gewicht van de schedel lager, vormen een klankkast voor stemgeluidsversterking en verwarmen de ingeademde lucht een beetje. De bijholtes kunnen verstopt raken bij een verkoudheid. Via kleine kanaaltjes staat de neusholte in verbinding met de sinussen, zodat vloeistoffen erin kunnen lopen.
Waarnemen van de luchtstroom
De luchtstroom in de neus word met elke ademhaling waargenomen. Dit gebeurd door dat het zachte weefsel van de neusschelpen trillingen van de lucht doorgeven aan de dieper gelegen zenuwen. Deze sensaties zitten gekoppeld aan ons autonome en parasympatische zenuwstelsel. De functie van deze koppeling is onder andere de diepte van de ademhaling afstemmen autonome zenuwstelsel kalmeren. Ons zenuwstelsel word gekalmeerd door deze voortdurend waargenomen luchtstroom en is van belang voor ons gevoel van welbehagen. Hier is men zich doorgaans niet bewust van, maar het proces vind met elke ademhaling plaats. Wanneer je 'zucht van opluchting' ervaar je het meestal wel bewuster.
Zenuwen
In de buiten en binnenzijde van de neus bevinden zich diverse zenuwen. Hierdoor word onderandere binnenkomende lucht gevoeld. Takken van de nervus trigeminus, de nervus maxillaris en de nervus opthalmicus vertakken zich in de neus. Aangezichtspijn, trigeminusneuralgie, is een overgevoeligheid van de nervus trigeminus. Vertakkingen van de nervus nasopalatinus lopen door de neusschelpen.
Een filmpje waarin heel goed word uitgelegd hoe de neus in elkaar zit
Weergaven: 12629